Czy używasz eponimów?

Wydawać by się mogło, że nazwa tego zjawiska jest nam zupełnie obca. Nic bardziej mylnego. Codziennie spotykamy się z pampersami, gerberkami czy aspiryną. Produktów w grupie jest wiele, jednak pionier w każdej kategorii jest tylko jeden – w tym przypadku Pampers, Gerber oraz Aspiryna. Nie jest to też zjawisko nowe. Dawniej na zachodzie Polski na odkurzacz mówiło się elektroluks. Wtedy dostępne były tylko odkurzacze szwedzkiej marki Elektrolux.

Cola

To bodaj najpopularniejszy słodki produkt gazowany. Pierwotnie napój nazwany był „Pambeton’s French Wine Coca”. Receptura Coca-Coli sięga 1886 r., kiedy amerykański farmaceuta J.S. Pamberton opracował jej skład. Późniejsza nazwa pochodziła od składników napoju – liści koki i orzechów koli.  Przejęcie marki przez Asa Candlera rozsławiło ją nie tylko na terenie Stanów, lecz także całego świata. Aktualnie Colą nazwiemy prawie każdy ciemnobrązowy, gazowany napój.

Adidas

Marka założona w okresie dwudziestolecia międzywojennego przez braci Dasslerów – Adolfa i Rudolfa. Nazwa składa się z początkowych części ich nazwiska oraz ze zdrobnienia imienia jednego z braci. Zaczynali w małym warsztacie, gdzie odbywała się produkcja butów sportowych. Przez lata niemieckie Adidasy były jedynymi dostępnymi w Polsce. Stąd  przyjęło się, że każde obuwie sportowe jest adidasem.

Ptasie Mleczko

Historia tego jednego z najpopularniejszych słodyczy sięga czasów sprzed II wojny światowej. Produkt został wymyślony i nazwany przez Jana Wedla w 1936 r. Tego samego roku nazwa Ptasie Mleczko została opatentowana, a patent obowiązywał do 1956 r. Później jednak wygasł. Według Urzędu Patentowego nastąpiła degeneracja znaku towarowego. W 2014 r. firma Wedel odzyskała patent i od tej pory jako jedyna ma prawo do posługiwania się tą nazwą. Jednak w związku z popularnością ptasiego mleczka wszystkie mleczne pianki polane warstwą czekolady pozostaną ptasim mleczkiem.

Pampers

Pampersem jest każda jednorazowa pieluszka dla dzieci. Chyba nikt nie nazywa ich inaczej. Marka zrodziła się w latach 50. XX w., kiedy Procter&Gamble zaczęło produkcję pieluszek. Nieważne, czy kupujemy pieluszki Happy czy Dada – w języku potocznym wszystko jest pampersem. Dopiero pytanie „Które pampersy?” pozwoli na rozwianie wątpliwości i sprecyzowanie konkretnej marki.

Polaroid

Polaroidami potocznie nazywamy aparaty błyskawicznie wywołujące zdjęcia. Nazwa pochodzi od amerykańskiej firmy Polaroid Corporation, która jest prekursorem w produkcji aparatów tego typu. Ich urządzenia początkowo wykonywały zdjęcie czarno-białe. Kolor został wprowadzony w latach 60. Mimo że na rynku jest wiele firm zajmujących się produkcją i sprzedażą takich aparatów, to wszystkie one nazywane są polaroidami.

Jeep

Marka samochodów amerykańskich produkowanych dla amerykańskiej armii od 1941 r., a od 1945 r. również na użytek prywatny. Firma Willys już w 1950 r. zastrzegła swoją nazwę. Dziś, niezależnie od jakiego producenta pochodzi samochód, w języku potocznym nazwiemy tak każde auto terenowe.

Eponimizację można by było uznać za wyróżnienie danej marki. Jednak do osiągnięcia efektu pospolicenia potrzeba wielu lat pracy. Produkt musi być na tyle popularny i szanowany, aby jego nazwa mogła przyćmić inne nazwy artykułów w swojej kategorii.